De Directie cultureel Erfgoed van Brussel Stedenbouw en Erfgoed (Urban). houdt sinds 2002 een wetenschappelijke inventaris bij van de opmerkelijke bomen van het gewest.

De inventaris wil het Brusselse bomenerfgoed laten ontdekken en vrijwaren. Om een zo exhaustief mogelijke inventaris te kunnen opstellen, wordt er nog steeds aan prospectie gedaan, zowel op privéterreinen als in openbare ruimten. De resultaten worden in een databank ingevoerd, zodat de bomen volgens criterium (soort, zeldzaamheid, stamomtrek, historisch belang, impact op het landschap enz.) kunnen worden gerangschikt en de exemplaren met hoge erfgoedkundige waarde kunnen worden achterhaald. Sommige gegevens worden ook naar de vereniging "Belgische Dendrologie Belge" gestuurd, die de informatie op nationaal niveau centraliseert.

In 2009 werd in de 19 gemeenten prospectiewerk verricht in het kader van de systematische inventarisatiecampagne. Door incidentele bezoeken, met name naar aanleiding van vergunningsaanvragen, beschermingverzoeken of verzoeken van eigenaren, kon de database worden uitgebreid.

Sinds het begin van de inventarisatiecampagne in 2002 werden in het hele gewest ongeveer 5150 bomen bestudeerd.  Inclusief gegevens van eerdere inventarisaties bevat de database nu ongeveer 7.500 bomen, waaronder ongeveer 3.500 in de wettelijke inventaris. De meest opmerkelijke bomen worden regelmatig voorgedragen voor inschrijving op de bewaarlijst.

Maar wat is een opmerkelijke boom?

Een opmerkelijke boom in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is een boom die voldoet aan een geheel van criteria vastgelegd door de directie Cultureel Erfgoed. Deze criteria zijn zowel van wetenschappelijke als van esthetische aard:

• Omvang: stamomtrek gemeten op 1,50 m hoogte.
• Levensduur en vervangbaarheid: dit criterium hangt rechtstreeks samen met de stamomtrek en de betrokken soort. De stamomtrek, in combinatie met de gemiddelde groeisnelheid van de soort, maakt het mogelijk een inschatting te maken van de leeftijd van de boom en de moeilijkheid om hem te vervangen indien hij zou moeten worden gekapt.
• Klassement: op basis van de stamomtrek wordt een klassement opgesteld van alle bomen van eenzelfde soort of variëteit in dalende volgorde van stamomtrek.
• Zeldzaamheid van de soort voor het gewest: een boom die behoort tot een zeldzame soort heeft meer erfgoedwaarde dan een boom die behoort tot een soort die algemeen in Brussel voorkomt.
• Alleenstaande groei: een alleenstaande boom heeft een voorkomen dat karakteristieker is voor zijn soort dan een boom in een massief. Ook zijn landschappelijke impact is groter. Een alleenstaande boom heeft dus meer waarde dan een boom die deel uitmaakt van een groep.
• Positie: een boom die een centrale positie inneemt in het landschap zal een grotere impact hebben dan een boom op een privéterrein die onzichtbaar is vanaf de openbare weg. Zijn landschappelijke impact komt ten goede aan een groter aantal personen.
• Lokalisatie: een boom die in het stadscentrum staat of in een perifere zone van de vijfhoek, in dichter bebouwde wijken die minder rijk zijn aan groene ruimtes, zal uitzonderlijker zijn dan eenzelfde boom gelegen in een zone die paalt aan de grenzen van het gewest waar er meer groene ruimtes zijn.
• Historisch criterium: een boom die in de literatuur beschreven wordt als een buitengewoon historisch element of vermeld staat op oude kadasterplannen zal meer waarde hebben dan een boom waarvan de geschiedenis en de plantdatum onbekend zijn.
• Fytosanitair criterium: een boom zonder gebrek of ziekte zal onvermijdelijk een grotere waarde hebben dan een boom die in slechte conditie verkeert of niet te verhelpen gebreken vertoont.

De waarden of indexen die voor deze criteria werden bepaald, worden gebruikt om de erfgoedwaarde van een boom in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te berekenen. Deze waarde varieert globaal tussen 4,0 en 16,0. Bomen die de drempel van 7,0 overschrijden, worden opgenomen in de wettelijke inventaris